 |
| Franz :Kafka (3 Temmuz 1883 - 3 Haziran 1924) |
Ana karakterimiz Josef K.,
üst düzey bir banka yöneticisi. Bir sabah uyandığında etrafında iki adam
görüyor, bunlar bekçiler ve görevleri Josef K.’ya dava açıldığını haber vermek.
Fakat asıl olay şu ki K.’nın suçlandığı bir olay yok, yani suçsuz. Kimse de bu
konuda bir şey bilmiyor ama ortada açılmış bir dava var. Kitabın diğer
kitaplardan ayrılan en önemli noktası açılan bu davadan sonraki ‘süreç’. Kitabın
Almanca aslındaki adı da zaten süreç anlamına gelen ‘Der Prozess’tir. Yani önemli
olan bu kitapta davanın ne olduğu, nasıl çözüleceği vs. değil de daha çok yaşanılan
yaklaşık bir yıllık süreç. K.’nın kendisine dava açılmasıyla beraber içine
düştüğü ve her gün biraz daha sancısı artan bu sürecin oluşturduğu baskıyı okuyucu
da ana kahramanla paralel olarak hissedebiliyor. Okuyucuyu geren, durumun neden
bu vaziyette olduğunu anlayamamaya iten ve bir süre sonra da zaten bu durum
anlaşılır bir durum değil çıkarımı yaptıran bir kitap dava. Kitapta, ülkemizdeki
yargı sistemiyle de benzerlikleri bulunan bir yargı sistemi ve adalet anlayışı
vardır. Bu yüzden ne kadar suçsuz olsanız bile bu yargı sisteminin adalet(sizliği)inden
kurtulmak pek (hatta belki hiç) mümkün değil.
Karakterimiz
Josef K., içinde bulunduğu sistemden rahatsız olan, bu sisteme karşı kendince
baş kaldırmaya çalışan, sistemin normalize ettiği insan tipinden uzak bir
bireydir. Aslında belki de günümüzdekine çok benzer bir şekilde pek çok kişi bu
sistemin vahimliğini bilir fakat onun bir bataklık olduğunu ve ne kadar
debelenirsen seni o kadar içine çekeceğini de bilirler. Bu yüzden bir boyun
eğiş ve sisteme ayak uyduruş söz konusudur. K., bunu yapmayı bir ölçüde reddeder.
Kitaptaki
diğer karakterler tamamen sistemin bir parçası haline gelmiş K.’ya faydası
dokunamayacak karakterlerdir fakat K. bunların birkaçından yardım beklediği
zamanlar olur. Sonlara doğru kendisi de anlar kimsenin ona yardım edemeyeceğini
ve herkesin sistemin kölesi haline geldiğini. Örneğin, K.’nın mahkeme bölümündeki
yargıç, olaydan tamamen alakasız bir kafada olan ve belki de zaten mahkemeyi hep
böyle yöneten bir karakter. Davanın ne olduğu, kimin açtığı, niye açtığı, K’nın
hangi suçla yargılandığı belirsiz olduğu için yargıcın da olaydan tamamen bambaşka
bir dünyada olan biri olması gayet normal. Adalet sistemi o kadar kötü ki bu
adalet sistemi içindeki her parça da ister istemez oraya buraya dağılmış, işinin
hakkını vermeyen insanlar. Mahkeme binasında çalışanlardan tutun da üst düzey
diye anlatılan avukata kadar herkes sistemin içinde kaybolmuş fakat bunu
sorgulamadan bu belirsiz düzene ayak uydurmaya çalışan tipler. Tüm bunlardan
kaynaklı olarak da böyle bir adalet sitemi içerisinde gerçekten beraat etmek mümkün
olmuyor. Kitapta bu durum tabii ki doğrudan böyle söylenmiyor fakat sonlara
doğru ana karakterle beraber okuyucu da bunun asla mümkün olmadığını anlıyor.
Kitabın
sonlarına doğru Katedral’deki rahibin anlattığı hikaye ise bana göre kitabı ve
sistemi özetler nitelikte. Bu hikayeden tıpkı K. ve rahip gibi herkes farklı
bir mesaj çıkarabilir tabii ki. Hatta kitaptan da öyle. Çünkü hikaye de kitap
da derin metaforlar içeriyor ve birçok toplumun belirli yönleriyle veya birçok
insanın karakteriyle bağdaştırılacak noktalar bulunabilir. Kitabın her okuyanı
farklı düşüncelere yönlendirmesi kitabın kalitesini ortaya koyan
özelliklerinden. Kitaptan birçok mesaj çıkardım ve çıkarmaya da devam edeceğime
eminim. Bu kitap günlük hayatımda ve özellikle de kitaptakine benzer alanlarda
yaşayacağım deneyimlerle kafamda tekrar düşünceler oluşturabilecek bir kitap.
Son olarak bana göre kitabın mesajı: İnsan bulunduğu sistemi sorgulayıp o
sistemin sosyolojik çözümlemesinin üzerine gitmezse, ‘’Ben rahatım, benim için
sorun yok.’’ derse, birgün başına gelebilecek sıkıntılı bir durumda sistem
kabus olup üzerine çökebilir. Yani özetle, herkes birgün K. olabilir, önemli
olan o duruma gelmeden var olan sistemi değiştirmeye çalışmaktır. Tabii bu hareketin
en önemli ayak bağı yine birgün K. olabileceğinin farkında olmayan diğer
insanlardır.
Yorumlar
Yorum Gönder